متد آموزش زبان(Audio Lingual Method (ALM

چکیده تاریخچه و زمینه پیدایش :

از سال 1920  به تدریج محبوبیت روش Direct   کاهش یافت و سعی بر اصلاح این روش شد. این کار با ترجمه لغت و نکات گرامری به زبان مادری شروع شد. در سال 1923 مطالعاتی در این جهت صورت گرفت که گزارش های این تحقیقات توسط کلمن ( Coleman)  در سال 1929 منتشر شد.

همان طور که در مطلب قبل اشاره کردیم، روش Direct    برای مدارس و کالج ها مناسب نیست.

به این دلیل گرایش ها به سمت آموزش مهارت های خواندن و درک مطلب یا Reading Comprehension  کشیده شد چراکه برای محافل آکادمیک و دانشگاهی مناسب و مفید تر بودند.

بعد از انتشار گزارش کلمن، متد خواندن ( Reading Method – RM )  مطرح شد که این نیز به دلیل بی توجهی به تلفظ و مهارت های ارتباطی دوام چندانی نیافت و به تدریج در خلال جنگ جهانی دوم به دلیل نیاز مبرم نیروهای ارتش به ارتباطات قوی زبان دوم در آمریکا متد جدیدی به نام ALM  به وجود آمد که تا 3 دهه توانست محبوبیت خود را حفظ کند. برای این متد معروف نام های دیگری نیز ذکر شده، از جمله : Michigan Method ,Oral-Aural Method

محتویات آموزشی  ALM :

در این متد از اصول و قواعد حوزه های روانشناسی رفتاری( Behaviouristic psychology ) و زبان شناسی ساختاری( Structural Linguistics ) استفاده شده است. در مورد تاثیر روانشناسی و رفتارشناسی باید گفت که این تاثیر بیشتر از جنبه ی محرک و پاسخ و تقویت پاسخ های مثبت مشهود می باشد.  به زبان ساده تر، در متد ALM   معلمان تلاش می کنند که زبان آموزهای خود را با تکنیک های مختلفی که اشاره خواهیم کرد، شرطی سازی کنند و آن ها را وادار کنند که عادت های زبان مادری خود را که ممکن است در یادگیری زبان دومشان اختلال ایجاد کند را رفع کنند و به جای آن، عادت های جدید را جایگزین کنند. 

در مورد تاثیر حوزه زبان شناسی این نکته قابل توجه است که شناخت ساختار یک زبان با آموزش و به کار بردن فرم ها و شکل های صحیح دستوری در قالب نمونه ها (Pattern) و جملات دستوری متداول و مهم آموزش داده می شود. در این متد به تمام مهارت های ارتباطی،خواندنی و نوشتاری توجه می شود اما تمرکز اول و عمده ی آن بر روی مهارت های شفاهی می باشد.

طرفداران این متد معتقدند که زبان دوم نیز باید مانند زبان مادری به طور طبیعی آموخته شود که ترتیب آموزش مهارت ها همانند یادگیری زبان مادری در بچه هاست: شنیدن- صحبت کردن- خواندن- نوشتن. قابل ذکر است که در کلاسی که از این متد استفاده می شود، هرگز از زبان مادری استفاده نمی شود.

در روش ALM   اهمیت زیادی به گرامر و ساختار ها و نمونه های متداول زبانی داده می شود و آموزش آن همانند متد قبل به صورت اکتشافی و استدلالی  ( Inductive )  از طریق نشان دادن مثال ها انجام می شود. لذا قوانین و فرمول های گرامری نیز در این روش ارائه نمی شود.

در این متد، جلسات کلاس را با مضمون های کاربردی مختلف در قالب دیالوگ شروع می کنند. به این صورت که ابتدا معلم یک دیالوگ که معمولا مکالمه های دو نفری هست را به تنهایی اجرا می کند و بعد از چند بار تکرار، آن مکالمه را با زبان آموزان تمرین می کند که در این صورت معلم جملات یک کاراکتر را بیان میکند و دیگری را به کل کلاس محول میکند. سپس به صورت گروه های کوچک تر زبان آموزان و معلم و در آخر تمرین دیالوگ به صورت دو نفری بین معلم و چند شاگرد که به صورت تصادفی انتخاب می شوند. در آخر جلسه هم نسخه ی نوشتاری دیالوگ به زبان آموزان ارائه می شود  تا زبان آموزان در خانه روی آن بیشتر کار کنند و آن را کاملا از بر شوند.

تکنیک های آموزشی  در ALM  :

در این جا می خواهیم به چند تکنیک تمرینی  ( Drills) متداول که معلم در حین تمرین دیالوگ با زبان آموزان به کار می برد اشاره نماییم.

Backward Build- up Drill- Expansion Drill (بازگشت از آخر-گسترشی) :

در صورتی که زبان آموزان هنگام بیان جمله های بلند یک دیالوگ مکث کنند یا تپق بزنند، از این تکنیک استفاده می کنیم. معلم در این روش جمله مورد نظر را از آخر به قسمت های کوچک تر تبدیل می کند و این تکه ها را از پایان جمله به آرامی با زبان آموزان تکرار و تمرین می کند تا مطمئن شود که مشکل برطرف شده است.

مثال: این جمله را در نظر بگیرید

I’m going to the post office.

Teacher: Repeat after me: post office.

Class: Post office.

Teacher: To the post office.

Class: To the post office.

Teacher: Going to the post office.

Class: Going to the post office.

Teacher: I’m going to the post office.

Class: I’m going to the post office.

Chain Drill  ( تمرین زنجیره وار) :

در این تکنیک معلم به عنوان مثال 4 خط از دیالوگ را در نظر می گیرد و با نزدیک ترین زبان آموز شروع به تمرین می کند و بعد آن زبان آموز با نفر بعدی این تمرین را انجام می دهد. نفر بعد هم با همکلاسی کنارش و به همین ترتیب به صورت زنجیروار همه زبان آموزان فرصت تمرین همه ی آن 4 خط را خواهند داشت.  نفر آخر هم با معلم دیالوگ را تمرین خواهد کرد.

Substitution Drills   ( تمرین های جایگزینی ) :

این تکنیک به 2 صورت جا به جایی تکی ( Single- Slot Substitution )  و جا به جایی چندگانه( Multiple- Slot Substitution ) تمرین می شود.  به این صورت که معلم یک لغت جدید را انتخاب می کند و زبان آموزان آن را در جای مناسب در جمله ی منتخب دیالوگ قرار می دهند و جمله را با صدای بلند تکرار می کنند و در مرحله ی بعد که جا به جایی چند گانه است، معلم به جای یک کلمه چند کلمه را پیش روی آن ها قرار می دهد که در این صورت زبان آموزان هر یک را در جای مناسب هم از نظر معنایی و هم از لحاظ دستوری قرار می دهند و جمله را تکرار می کنند و اگر خطایی صورت بگیرد، بلافاصله توسط معلم اشاره و برطرف می شود که این تمرین خوبی برای یادگیری الگوهای صحیح دستوری می باشد.

مثال:  جمله مثال قبل را که جمله اصلی یک دیالوگ است را در نظر بگیرید در حالی که معلم عکس یک بانک را در دست دارد:

Teacher: The Bank.

Class: I’m going to the bank.

که  این همان جا به جایی تکی است. به عبارت جدیدی که معلم ارائه می دهد، سرنخ ( Cue ) می گویند که در این جا عبارت The Bank  می باشد.

این جمله را در نظر بگیرید:

How are you?

حال معلم تصویری در دست ندارد و به یک دختر، پسر و یک گروه  در کلاس اشاره می کند، بعد کلاس میگوید:

How is she?

How is he?

How are they?

این تمرین در ابتدا ممکن است به کندی صورت گیرد زیرا به سادگی مثال قبل نیست چرا که در این جا فعل be  to با توجه به ضمیر فاعلی تغییر می کند.

حال مثالی برای جا به جایی چند گانه:

I`m going to the bank.

Cues: She, park

Class: she is going to the park.

به همین ترتیب با مثال های سخت تر و جابه جایی های بیشتر با توجه به سطح زبان آموزان این تمرین انجام می شود.

Transformation Drill  ( تمرین تبدیل جمله ) :

در این تکنیک معلم یک جمله از دیالوگ را انتخاب می کند و از زبان آموزان می خواهد که جمله مورد نظر را به شکل های مختلف سوالی ، منفی و مثبت تبدیل کنند که این نیز مسلما به قوی شدن گرامر و تسلط  زبان آموزان کمک می کند.

Question & Answer Drill  ( تمرین پرسش و پاسخ ) :

معلم در این روش از عکس و تصویر استفاده می کند و در مورد آن از زبان آموزان سوال می پرسد.

مثلا اگر تصویر یک پارک تفریحی را در دست داشته باشد می پرسد:

Are you going to the bank ?

Class :        No, I’m not.  ( short answer )

                                    or

                   No, I’m going to the park. ( long answer )

نکته ی قابل توجه این است که در حین تمرین زمانی ریتم تدریس معلم تغییر می کند که زبان آموزی لغت یا قسمتی را اشتباه تلفظ می کند. در این صورت معلم تا زمان برطرف شدن مشکل با او با حوصله تمرین می کند. چراکه تلفظ صحیح و دقیق در این روش همانند متد قبل( Direct )  بسیار مهم است.

همچنین از آشنایی و آموزش Minimal Pairs  که همان جفت کلمات با تلفظ مشابه اما معنی متفاوت هستند نیز استفاده می شود. مثل : Ship  و Sheep

اساسا در این متد کنترل و هدایت کلاس ( همانند Direct Method  ) بر عهده ی معلم است .او همانند یک رهبر ارکستر باید روند  و جریان کلاس را به سمت و سوی مورد نظر با مهارت هدایت کند تا اهداف آموزشی به خوبی تحقق یابد.

نکته ی مهم دیگر،  نگرش و خط مشی این متد نسبت به بروز خطا و اشتباه زبان آموز حین کلاس است که تا حد امکان سعی می شود اشتباهی رخ ندهد اگر هم خطایی صورت گرفت سریعا توسط معلم اصلاح می شود که بعد آن الگوی اشتباه به صورت عادت غلط در زبان دوم در نیاید.

مزایا و نقاط قوت ALM  :

مهم ترین مزیت این روش آموزش مهارت های ارتباطی به صورت تمرینی و عملی با استفاده از مضمون های کاربردی است. روند آموزشی در این متد به گونه ای است که احتمال شکل گیری عادت های غلط و دخالت زبان مادری در روند یادگیری زبان دوم  را به حداقل می رساند و همین مساله باعث صحت و درستی در ارتباطات زبان آموز می شود.

همچنین در این متد، معلم در سطوح ابتدایی سعی بر نشان دادن تشابهات ساختاری موجود بین زبان مادری و زبان دوم دارد تا یادگیری زبان آموزان را در آن سطح بهبود ببخشد و تسهیل کند. اما کم کم با بالاتر رفتن سطح  و پیشرفته ترشدن، معلم شروع به بیان تضاد های بین دو زبان می کند تا نشان دهد در چه جاهایی امکان خطا و تداخل دو زبان وجود دارد تا بتواند از بروز الگوهای غلط جلوگیری کند.

از دیگر مزایای این روش توجه به زندگی روزمره و فرهنگ مردم آن زبان است که در خلال درس ها در کلاس مطرح می شود و بر جذابیت کلاس نیز می افزاید.

کاستی ها و نقاط ضعف   ALM:

همان طور که در ابتدا گفتیم، این متد حدود 3 دهه مطرح و محبوب بود اما در سال 1960 مورد انتقاد قرار گرفت. از این جنبه که این متد به صورت افراطی به تمرین الگوها تاکید دارد و در پرورش زبان آموزانی که بتوانند در موقعیت های مختلف خارج از کلاس هم بتوانند موفق عمل کنند ضعیف باشد.

اما انتقاد دیگر که از سوی صاحب نظران حوزه ی زبان شناسی ( Generative )  و روان شناسی شناختی  ( Cognitive )مطرح شد، انتقاد به استفاده از تکنیک های علوم رفتاری بود و گفتند که یادگیری زبان نباید صرفا به صورت شکل گیری عادات از طریق تقلید و تکرار و حفظ کردن باشد و این که در این متد فرایند های فکری و شناختی زبان آموز و نقش سیستم ذهنی و شناختی  در یادگیری زبان کاملا نادیده گرفته شده است.

همچنین کمبود معلمان خبره که مثل بومیان به طور روان و کاملا مسلط تلفظ و صحبت کنند در این متد نیز مانند متد قبل  به چشم می خورد  و از طرفی این متد مناسب مدارس و کلاس های پر جمعیت نیست و این که برای کلاس هایی که یادگیری مهارت های ارتباطی جزو اولویت های آن ها نیست توصیه نمی شود.

راه حل :