تبلیغات

متد آموزش زبان پاسخ فیزیکی تام Total physical Response -TPR

متد آموزش زبان پاسخ فیزیکی تام Total physical Response -TPR

روش تدریس TPR


بر اساس گزارش وینیتز (Winitz) در سال 1981، تحقیقات دهه ی 60 و 70 به این فرضیه رسید که یادگیری زبان ابتدا باید از ادراک آن شروع شود و بعد به مرحله ی تولید برسد (همانند یادگیری زبان مادری) و اصولا بعد از درونی و نهادینه کردن زبان در ضمیر و ذهن انسان است که یادآوری و کاربرد واقعی آن رخ می دهد.
این متد بر اساس رهیافت ادراکی بنا شده و وجه تسمیه ی این رهیافت(Comprehension Approach) اهمیتی است که به ادراک خصوصا از طریق شنیدن (Listening) می دهد که آن را مبنایی برای درک و استفاده از زبان در آینده قرار می دهد. در واقع می توان گفت این رهیافت از یادگیری زبان اول توسط کودکان به عنوان الگو برای آموزش زبان دوم استفاده کرده است که خصوصیات مشترکی نیز با رهیافت طبیعی (Natural) کراشن دارد. همچنین این متد تا اندازه ای به متغیرهای عاطفی-انسانی وابسته می باشد چراکه تاکید دارد استرس باید تا حد امکان پایین بیاید تا یادگیری و یادآوری بهتری انجام گیرد. رهیافت واژگانی (Lexical) نیز اشاره می کند که زبان آموز ابتدا باید در معرض اطلاعات کافی قرار بگیرد تا بتواند فرایند تولیدی صحبت کردن را هر چه بهتر به انجام برساند.
سرانجام بر اساس این تحقیقات و اندیشه ها متدی به نام پاسخ فیزیکی تام (TPR) توسط جیمز آشر (James Asher) در سال  1977  خلق شد.

محتویات و تکنیک ها :
مواد اصلی این متد، جملات و مجموعه کلمات امری می باشد. وقتی معلم وارد کلاس می شود، ابتدا بایستی به زبان مادری این متد را برای زبان آموزانش توضیح دهد و بعد پروسه ی آموزش را آغاز کند که این کار جهت پیش آگاهی و پایین آوردن استرس زبان آموزان ضروری است.

آغاز کار به این ترتیب است که معلم در ابتدا جملات امری ساده مثل Stand up, Turn around  و Sit down را با صدای رسا می گوید و هم زمان انجام می دهد. یعنی بلند می شود، می چرخد و می نشیند. معلم معمولا هر بار سه جمله یا مجموع کلمات (Chunk) را آموزش می دهد. وقتی معلم چند بار جملات را تکرار کرد و انجام داد، از زبان آموزان می خواهد که برای کمک به او داوطلب شوند و در بین داوطلبان چهار نفر را انتخاب کرده و به پایین می فرستد که رو به روی دیگر زبان آموزان بایستند.
حال، معلم هم زمان با چهار فرد منتخب، آن سه جمله را دوباره می گوید و عمل می کند. سپس می نشیند و فقط جملات بیان می کند تا آن ها جملات امری را اجرا کنند(بدون آنکه چیزی بگویند). بعد از این مرحله، معلم بر می خیزد و جملات امری تمرین شده را با ترتیب های مختلف رو به بقیه کلاس تکرار می کند که می بیند سایر زبان آموزان نیز آن جمله ها رابه درستی اجرا می کنند. توجه شود که معلم هر بار جمله های جدید را اضافه می کند و با جملات قبلی ارتباط می دهد. در مثالی که گفتیم،می توان  Jump را اضافه کرد. از آن جا که این متد سعی بر پایین آوردن استرس دارد، در بین جملات معمولا سعی می کند از جملاتی استفاده کند تا یادگیری زبان را مفرح نشان دهد و این مساله خصوصا در مورد زبان آموزان کم سن و سال در مقاطع ابتدایی اهمیت بیشتری می یابد.
در این متد، خلاقیت معلم برای هر جه جذاب تر کردن و همچنین تسهیل یادگیری در زبان آموزان بسیار مهم است. به عنوان مثال معلم این جمله را به آن چهار زبان آموز می گوید:


Stand up and jump to the desk.


زبان آموزان در آن لحظه کمی مردد می شوند اما بعد از کمی فکر معمولا دستور را به درستی اجرا می کنند. این گونه تکنیک ها و همچنین جا به جا کردن ترتیب جملات مزیت بسیار مهمی دارد و آن این است که زبان آموز وادار به یادگیری واقعی می شود نه حفظ کردن یک سری جملات ثابت پشت سر هم.
در مرحله ی آخر، معلم جملات کار شده را روی تخته می نویسد و دوباره اجرا می کند و زبان آموزان نیز جمله ها را در دفتر خود یادداشت می کنند.
در این متد معمولا جزوه و کتاب وجود ندارد و معلم خودش نقش منبع را بازی می کند.
توجه کنید که در جلسات اول نباید از زبان آموزان انتظار داشت که شروع به صحبت کردن به زبان دوم کنند، چراکه بر اساس این متد، آن ها در ابتدا باید در مواجهه با اطلاعات زبانی قرار بگیرند و بعد، هر زمان که برای آن ها مساعد باشد، صحبت کردن را آغاز کنند. معمولا بعد از 10 تا 20 ساعت آموزش، این بار خود زبان آموزان جملات دستوری را به معلم و سایر زبان آموزان می گویند که اجرا کنند. به این تکنیک، تعویض و جا به جایی نقش معلم و زبان آموز می گویند.
توجه به این نکته ضروری می نماید که ممکن است زبان آموزان در تکرار جملات اشتباه کنند. قواعد این متد تاکید دارد که اصلاح اشتباه زبان آموز توسط معلم بایستی به شیوه ای ملایم همراه با تکرار جمله ی صحیح صورت بگیرد و از بزرگنمایی اشتباه زبان آموز باید جدا خودداری گردد. در مقاطع پایین نیز معمولا اشتباهات فاحش تصحیح می شود و خطاهای جزئی و ظریف زبانی به مقاطع پیشرفته محول می گردد.
در این متد، بیشترین تاکید بر لغات و ساختارهای گرامری می باشد.
معمولا در این روش آزمون رسمی وجود ندارد. بلکه به صورت پرسش در کلاس یا پایان ترم، ارزشیابی انجام می گیرد. در واقع معلم جملات امری مختلف را از تک به تک زبان آموزان می پرسد و می خواهد که اجرا کنند و آن ها را این گونه می آزماید.
آشر که مبتکر این متد است، متذکر می شود که ایجاد احساس موفقیت در بین زبان آموزان بسیار مهم است. بنابراین معلم نباید جملات جدید را سریعا به جملات قبل اضافه کند، بلکه بهتر است به زبان آموزان فرصت بیشتری دهد که ببینند جملات قبلی را به خوبی آموخته اند. وی همچنین می گوید که این متد تنها برای جملات گرامری ساده به کار نمی رود و ادعا می کند که تمام نکات گرامری را از طریق استفاده از جملات امری می توان به زبان آموزان آموزش داد. به این مثال ها توجه نمایید:


Teacher: David, walk to the whiteboard.
در این لحظه دیوید برمی خیزد و به طرف تخته میرود.

 

Teacher: Class, if David walked to the whiteboard, stand up.
حال می بینیم که همه از جای خود بر می خیزند.

 

Teacher: David, write your name on the whiteboard.
و او هم نام خود را می نویسد.

 

Teacher: Class, if he wrote his name on the whiteboard, sit down.
و می بینیم که کل کلاس سر جای خود می نشینند.

از دیگر تکنیک های جالب توجه این متد، آموزش ترتیب اعمال در کارهای اساسی روزمره است. مثلا نامه نوشتن، رستوران رفتن، استفاده از وسایل نقلیه و ... .
اگر مثال نامه نوشتن را در نظر بگیریم، معلم ترتیب اعمال مرتبط با نامه نوشتن را در قالب جملات امری که زبان آموزان به طور فرضی باید انجام دهند  بیان می کند.
به جملات امری زیر در مورد نامه نوشتن توجه نمایید:


Teacher: Class, take out a pen.
                Take out a piece of paper.
                Write a letter. (imaginary)
                Fold the letter.
                Put it in an envelope.
                Seal the envelope.
                Write the address on the envelope.
                Put a stamp on the envelope.

                Mail the letter. (imaginary)


مزایا:
در این متد، از حرکات فیزیکی بدن برای انتقال معنا در زبان استفاده می شود که بر اساس پدیده ی جانبی شدن مغز (Lateralization) که همان اختصاصی شدن دو نیم کره چپ و راست در انجام برخی فعالیت ها است، بنا شده. حرکات فیزیکی بدن انسان توسط نیم کره راست مغز پردازش و هدایت می شود. از طرفی نیم کره ی چپ مربوط به زبان و پردازش اطلاعات زبانی می باشد. بنابراین تلاش این متد در بهره گرفتن از هر دو نیم کره ی مغز برای یادگیری زبان است که خود باعث یادگیری و هم چنین یادآوری بهتری می گردد.  

تکنیک های این متد سعی بر پایین آوردن هر چه بیشتر سطح استرس زبان آموزان دارد که خود تاثیر مثبتی بر یادگیری دارد.

خلاقیت و نوآوری در ساختن جملات متنوع از ویژگی های انگیزه بخش این روش می باشد.

این متد برای آن دسته از فراگیرانی که هوش حسی-حرکتی(Kinaesthetic) قوی تری دارند، بسار مفید واقع می شود.

در این متد معمولا بزرگی و کوچکی کلاس مهم نیست .

این روش برای فراگیران جوان و کم سن و سال بسیار موثر می باشد.

 
معایب:
این متد برای زبان آموزان بزرگسال خصوصا در مقطع پیشرفته مناسب نمی باشد.
 
این متد محدودیت هایی در آموزش مفاهیم انتزاعی دارد چراکه انتقال معنا اغلب با حرکات بدنی و وسایل کمک آموزشی انجام می گیرد که این ها بیشتر در بیان مفاهیم عینی مناسب هستند تا انتزاعی.

این که هر زبان آموز چه زمانی شروع به صحبت کردن می کند، زمان مشخصی ندارد و در زبان آموزان مختلف متفاوت است که این خود مشکلاتی خصوصا در کلاس های پر جمعیت در بر خواهد داشت.

تکنیک ها و اصول و قواعد این متد به راحتی قابل ترکیب شدن با سایر متد ها نیست ( عکس متد CLL  )

از آن جایی که اساس کار این متد جملات امری است، مواد آموزشی زبان آموزان محدود به این گونه جملات می شود. در صورتی که ساختار های بسیار دیگر نیز در هر زبان هست که بایستی مورد توجه قرار بگیرد.


راه حل:
بهتر است نه تنها برای این روش، بلکه برای تمامی متدهایی که تا به حال گفته ایم این نکته را مد نظر قرار دهید که شرایطی که لازمه ی هر متد است و همچنین شرایط واقعی حال حاضر خود را کاملا بسنجید و سعی کنید تا حد ممکن شرایط و امکانات خود را به استاندارد متد مورد نظر خود نزدیک کنید و یا این که متد مناسب شرایط و البته زبان آموزانتان انتخاب نمایید.
در مورد این متد نیز شرایط را بررسی کنید. به عنوان مثال چنان چه کلاس کم جمعیتی دارید که زبان آموزان تفاوت زیادی در استعداد و یادگیری زبان ندارند می توانید مشکل تنوع در زمان شروع صحبت در آنان را راحت تر کنترل و مدیریت کنید.  در این صورت می توانید بیشترین بهره ممکن را از این متد ببرید.
چنان چه نکته ای در این خصوص می توانید اضافه کنید در قسمت نظرات برای ما و خوانندگان محترم بنویسید.


با تشکر از توجه شما
فرناز زمانی
فعال بخش روش تدریس

-------------------------------------------------------------------------

این مطلب از بخش اصول و روش تدریس توسط خانم فرناز زمانی ارسال گردیده است.

-------------------------------------------------------------------------

کپی با ذکر منبع مجاز است

پاسخ دهید

1 نظر

نادیا احمدی  ۱۳۹۴/۱۱/۲۸ - ۰۴:۴۸:۵۳

سلام هرچند این روش از موفقیت چندانی برخوردار نشد ولی در بررسی روند آموزش زبان جایگاه خود را دارد. خوشحالم از اینکه توانستم مطلبی به فارسی در این موضوع پیدا کنم و ممنونم از توضیحات کامل شما.