موفقیت در آزمون کنکور و کسب یک نتیجه‌ی مطلوب نیازمند برنامه‌ریزی ویژه‌ای است که در هر مقطع از زمان باید متناسب با ویژگی‌های مطالعاتی و اهداف دوران مربوط باشد. درواقع، برخلاف تصور غلط بسیاری از داوطلبان کنکور، برنامه‌ریزی و مطالعه در هر مقطعی از زمان متفاوت بوده و باید بر اساس ویژگی‌های همان مقطع تنظیم شود. به طور کلی، 4 شیوه‌ی مطالعه‌ و برنامه‌ریزی برای موفقیت در آزمون کنکور لازم است.

مطالعه و برنامه‌ریزی همگام با دبیر:

در این روش، محور اصلی برنامه‌های شما، برنامه‌ی (مدرسه یا آزمون) اصلی است و شما باید همگام با برنامه‌ی اصلی به مطالعه‌ی درس هر روز در همان روز بر اساس اصول تنوع مطالعاتی و... بپردازید. داوطلبان کنکور به طور تقریبی در ماه‌های مهر، آبان، آذر، بهمن، اسفند و نیمه‌ی دوم فروردین، بر این اساس مطالعه می‌کنند.

X

جمع‌بندی مبحثی:

بی‌تردید مهم‌ترین دوران مطالعاتی در کنکور، دوره‌های جمع‌بندی مبحثی است. در این دوره‌ها شما باید به جمع‌بندی مبحثی، به طور مشخص بپردازید و خیال خودتان را از آن مباحث راحت کنید.

در 3 بازه‌ی زمانی فوق که در جدول می‌بینید، باید به جمع‌بندی مبحثی مربوط بپردازید که در ادامه در مورد آن خواهیم گفت.

جمع‌بندی نهایی:

این دوره که آخرین جمع‌بندی شما برای آمادگی کنکور است، شیوه‌ی مطالعه‌ی متفاوتی خواهد داشت.

مرور نهایی:

در هفته‌ی پایانی کنکور، وظیفه‌ی اصلی شما مرور تمام مطالبی است که مطالعه کرده‌اید و روز پایانی که نیازمند برنامه‌‌ی ویژه‌ای است.

هدف از توضیح این 4 روش این بود که بدانید روش مطالعه برای جمع‌بندی مبحثی درس‌های نیم‌سال اول، متفاوت از سایر دوره‌هاست. این دوران، علاوه بر این‌که متفاوت است، اهمیت بسیار ویژه‌ای دارد.

اهمیت دور‌ه‌ای جمع‌بندی مبحثی

بدیهی است که موفقیت در آزمون کنکور، رابطه‌ی مستقیمی به میزان سرعت‌ عمل شما در جلسه‌ی کنکور خواهد داشت. درواقع هر چه سرعت‌ عمل شما در جلسه بیش‌تر باشد، احتمال موفقیت شما هم بیش‌تر است. تنها راه افزایش سرعت در آزمون کنکور، افزایش تعداد دفعات مرور است.  این‌که شما در ماه خرداد بتوانید تعداد مرور‌های بیش‌تری داشته باشید، کاملاً به تسلط قبلی شما مربوط می‌شود. شما باید قبل از شروع دوره‌ی جمع‌بندی (خرداد)، تسلط خوبی داشته باشید. می‌توانید مطالب را با تعداد دفعات بیش‌تری مرور کنید و این یعنی افزایش احتمال موفقیت.

بخش اعظمی از این ‌تسلط خوب، قبل از ماه خرداد در جمع‌بندی‌های مبحثی شکل می‌گیرد. اگر شما جزو داوطلبانی هستید که می‌خواهید با افزایش تعداد دفعات مرور در ماه خرداد، به نتیجه‌ی خوبی در کنکور دست پیدا کنید، لازم است دوره‌های جمع‌بندی مبحثی را جدی بگیرید. شاید بسیاری از شما در مورد درس‌هایی که آن‌ها را خوانده‌اید و مراحل مطالعه‌ را به پایان رسانده‌اید، احساس نیاز به مطالعه‌ی دوباره را تجربه کرده باشید. در دوره‌های جمع‌بندی مبحثی، وظیفه‌ی اصلی شما تکمیل کارهای ناقصی است که باید آن‌ها را قبلاً انجام می‌دادید. درواقع، در این دوره‌ها باید درس‌های مربوط، جمع‌بندی شده و هیچ‌ کدام از مراحل مطالعه‌ی آن نباید باقی بماند که به طور طبیعی نقش مهمی در موفقیت داوطلبان خواهد داشت.

اگر به دوره‌ی جمع‌بندی درس‌های نیم‌سال اول، به عنوان نزدیک‌ترین دوره‌ی جمع‌بندی مبحثی نگاه کنیم، به این نتیجه می‌رسیم که این دوره از اهمیت ویژه‌‌ای برخوردار است. اگر شما درس‌های نیم‌سال اول را خوب مطالعه و جمع‌بندی کنید، در بهمن و اسفند خیالتان از درس‌های نیم‌سال اول راحت بوده و فرصت خواهید داشت تا همگام با برنامه‌، درس‌های نیم‌سال دوم را مطالعه کنید و ‌در دوره‌ی جمع‌بندی (خرداد)، می‌توانید با سرعت مناسبی درس‌های پیش 1، پیش 2 و پایه را مرور کنید؛ اما اگر درس‌های نیم‌سال اول را خوب جمع‌بندی نکنید، قطعاً در ماه‌های بهمن و اسفند باید بخشی از زمان خود را به درس‌های پیش 1 اختصاص دهید و این سبب می‌شود تا نتوانید درس‌های پیش 2 را همگام با برنامه مطالعه کنید و به دلیل زمان کم، درس‌های پیش 1 هم به طور مناسب جمع‌بندی نخواهند شد. نتیجه‌ی طبیعی این دو موضوع در کنار هم، قطعاً کاهش تعداد دفعات مرور در ماه خرداد است.

اگر جزو داوطلبانی هستید که هنوز به صورت جدی مطالعه را آغاز نکرده‌اند، یادتان باشد که این آخرین فرصت است تا به جمع رقبای اصلی بپیوندید و جزو رتبه‌های برتر کنکور باشید. همان‌طور که قبلاً توضیح دادیم، دوره‌های جمع‌بندی مبحثی در برنامه‌ریزی و مطالعه، تفاوت‌هایی دارند.

تفاوت‌های مطالعه‌ و برنامه‌ریزی در دوره‌های جمع‌بندی مبحثی

امتحانات، محور اصلی برنامه:

محور اصلی برنامه‌ی مطالعاتی داوطلبان در این زمان، برنامه‌ی امتحانات است. درواقع، برخلاف دوره‌ی مطالعه‌ی همگام با دبیر، شما باید بر اساس برنامه‌ی امتحانی به مطالعه‌ی درس‌هایی بپردازید که در چند روز آینده باید خود را برای آن آماده کنید.

مطالعه‌ی درس به درس: در دوره‌ی مطالعاتی همگام با دبیر، شیوه‌ی صحیح مطالعه همراه با تنوع مطالعاتی بود؛ در حالی ‌که در دوره‌ی جمع‌بندی مبحثی، شما باید تمام مراحل مطالعه‌ی یک درس را به اتمام برسانید و بعد به سراغ درس‌های بعدی بروید.

تعادل مهم نیست:

یکی دیگر از نکاتی که در دوره‌ی همگام با دبیر اهمیت زیادی داشت، تعادل مطالعه در هفته بود که به معنی اختصاص دادن زمان معین به هر درس در هفته بود؛ اما در دوره‌ی جمع‌بندی مبحثی، ممکن است شما در طول یک هفته اصلاً یک درس را مطالعه نکنید که این موضوع هیچ اشکالی ندارد.

اولویت مطالعه‌ی درس‌های نیم‌سال اول:

اولویت اول مطالعه‌ی شما در این زمان، جمع‌بندی درس‌های نیم‌سال اول است. در صورتی که شما توانستید قبل از هر امتحان، درس‌های نیم‌سال اول آن را جمع‌بندی کنید، در صورت داشتن فرصت بیش‌تر، وقت خواهید داشت که به اولویت‌های بعدی خود بپردازید.

این اولویت‌ها عبارت‌اند از:

درس‌های نیم‌سال دوم و پایه که در ماه‌های قبلی، آن‌ها را باید طبق برنامه مطالعه می‌کردید، اما از برنامه‌ عقب افتادید و نتوانستید این ‌کار را انجام دهید. اگر شما درس‌های نیم‌سال اول را خوب بخوانید، در دوره‌های بعدی وقت خواهید داشت که عقب‌ماندگی‌های خود را جبران کنید؛ اما اگر درس‌های نیم‌سال اول را جمع‌بندی نکنید و بخواهید عقب‌ماندگی‌تان را جبران کنید، باید در بهمن و اسفند درس‌های نیم‌سال اول را جمع‌بندی کنید که کاری غیر‌ ممکن است. توصیه می‌کنیم برای درس‌های باقی‌مانده‌ی قبلی خود، لیست زیر را تشکیل دهید تا اگر در امتحانات نیم‌سال اول (جمع‌بندی مبحثی نیم‌سال اول) فرصتی داشتید، بتوانید آن‌ها را مطالعه کنید.

لیست درس‌ها و مباحث باقی‌مانده‌ی قبل (پیش 2 و پایه):

در قسمت اقدام، باید به نوشتن کار‌هایی که می‌خواهید برای آن درس انجام دهید، بپردازید. این کارها ممکن است خلاصه‌نویسی، مطالعه، تست‌زنی، مرور و... باشد. در قسمت اولویت هم 1، 2، 3 را بنویسید که درواقع نشان‌دهنده‌ی اولویت بالاتر است. حال اگر در جمع‌بندی مبحثی درس‌های نیم‌سال اول، وقت اضافه آوردید، ابتدا اولویت‌های «1» و بعد «2» و «3» را مطالعه کنید. بهتر است اولویت‌های «1» مباحثی باشند که پیش‌نیاز مباحث دیگر هستند؛ یعنی برای مطالعه‌ی مباحث بعدی به آن‌ها نیاز داریم. اولویت «2» هم مباحث دشوار‌تر که فهم و هضم آن‌‌ها سخت‌تر است. به این ترتیب در صورت داشتن زمان اضافه، سردرگم نمی‌شوید و بهترین کار ممکن را انجام خواهید داد.

مراحل مطالعه‌ در دوره‌ی جمع‌بندی مبحثی

برای این‌که بدانید در هر درس، چه اقداماتی انجام دهید و چه‌قدر زمان بگذارید، مراحل مطالعه در دوره‌ی جمع‌بندی مبحثی را مورد بررسی قرار داده‌ایم.

مطالعه‌ی جزوه:

این آخرین باری است که جزوه‌ی درسی را می‌توانید دقیق مطالعه کنید؛ بنابراین اگر تا به حال این‌ کار را خوب انجام نداده‌اید، به اندازه‌ی کافی وقت بگذارید و موشکافانه تمام زوایای آن را بررسی کنید (البته در برخی درس‌ها مثلاً ادبیات یا دینی، کتاب درسی منبع اصلی مطالعه است) اما اگر قبلاً جزوه‌ را خوب و دقیق مطالعه کرده‌اید، مراقب باشید که اتلاف وقت نکنید.

مرور سریع کتاب درسی:

قبلاً بارها تأکید کرده‌ایم که کتاب درسی تنها منبع طراحان سؤال کنکور است. ادبیات و واژگان سؤالات کنکور، دقیقاً مشابه متن و واژگان کتاب‌های درسی است؛ اما متأسفانه باز هم بسیاری از داوطلبان کنکور در درس‌های تمرینی (مثل ریاضی و فیزیک و...)، کتاب را فراموش می‌کنند. اگر تا امروز کتاب درسی را مطالعه نکرده‌اید، حتماً (حتی به روش مرور سریع) حداقل نگاهی به آن بیندازید و مطمئن باشید فواید این‌ کار را خواهید دید.

تکمیل تست‌های آموزشی:

حتماً تا به حال به این نتیجه رسیده‌اید که تنها راه ایجاد تسلط، زدن تست به شیوه‌‌‌ی آموزشی است. پس باید درس‌های حفظی حداقل در هر درس حدود 70-50 تست و در درس‌های تحلیلی در هر فصل 300- 250 تست بزنید. وظیفه‌ی شما در دوره‌های جمع‌بندی مبحثی، کامل کردن تست‌های آموزشی است؛ اما اگر قبلاً به اندازه‌ی کافی این ‌کار را انجام داده‌اید و تمام تست‌هایی را که باید روی آن‌ها کار می‌کردید زده‌اید، می‌توانید به تست‌های علامت‌دار قبلی خود بپردازید. در صورت تکرار دوباره‌ی تست‌های علامت‌دار، سراغ کتاب‌ تست جدید بروید.

خلاصه‌نویسی:

مهم‌ترین کار شما در طول امتحانات، خلاصه‌نویسی است. آن‌چه در این دوران برای شما باقی می‌ماند، فقط خلاصه‌نویسی‌‌ها است که در ماه خرداد هم می‌تواند سبب افزایش تعداد دفعات مرور شود.

اگر خلاصه‌نویسی‌های‌تان کامل نیست، دوره‌ی جمع‌بندی مبحثی، فرصت بسیار مناسبی است برای آن‌که آن‌ها را کامل کنید.

حل نمونه‌سؤالات امتحانی:

این آخرین مرحله‌ی مطالعاتی شماست. آن‌چه مسلم است این است که هدف از دوره‌ی جمع‌بندی مبحثی نیم‌سال اول، کسب نمره‌های مطلوب نیست، زیرا نتایج امتحانات پیش‌دانشگاهی در کنکور تأثیر ندارد. پس هدف اصلی این دوران، جمع‌بندی مباحث با هدف آزمون کنکور است که به طور طبیعی سبب کسب نمره‌ی مطلوب هم خواهد شد. پس توصیه می‌کنیم در آخرین مرحله، سؤالات امتحانات سال‌های گذشته را یک‌ بار حل کنید.

پاسخ به سؤال مهم فارغ‌التحصیلان

داوطلبان فارغ‌التحصیل در این زمان، چه کاری باید انجام دهند؟

شاید این سؤال بسیاری از فارغ‌التحصیلان باشد. آن‌چه مسلم است این است که کنکور دارای ویژگی‌های ثابتی است که متناسب با در حال تحصیل یا فارغ‌التحصیل بودن تغییر نمی‌کند؛ بنابراین یک داوطلب فارغ‌التحصیل هم حتماً باید درس‌های نیم‌سال اول را جمع‌بندی کند و با توجه به این‌که برنامه‌ی تمام آزمون‌ها بر اساس جمع‌بندی درس‌های نیم‌سال اول در دو ماه تنظیم می‌شود، بهتر است داوطلبان و فارغ‌التحصیلان هم به همین ‌کار بپردازند؛ اما شاید نداشتن برنامه‌ی امتحانی تنها تفاوت این دسته از داوطلبان باشد که قطعاً سبب آزادی عمل بیش‌تری هم خواهد شد؛ بنابراین داوطلبان فارغ‌التحصیل هم باید زمانی را به جمع‌بندی درس‌های نیم‌سال اول با همان شرایط و مراحلی که گفته شد، اختصاص دهند.