در این نوشته می‌خواهم برای شما ثابت کنم که تا آنجایی که می‌توانید کتاب آموزش زبان انگلیسی نخوانید و به‌جای آن، بیشتر به مطالعه‌ی آزاد و داوطلبانه دیگر کتابها بپردازید. ازلحاظ علمی کاملاً اثبات شده که خواندن کتاب‌های داستان، رمان، و کتاب‌های کاربردی خیلی بیشتر و بهتر از کتاب‌های آموزش زبان و گرامر انگلیسی، می‌تواند به تقویت مهارت‌های زبان انگلیسی شما کمک بکند.

برای یادگیری زبان انگلیسی چه کتابی بخوانم؟

در این موضوع هیچ شکی نیست که کتاب، یکی از بهترین منابع برای یادگیری هر مطلبی، به‌ویژه یادگیری زبان انگلیسی است. اما چه کتابی؟ این سؤال اغلب برای زبان آموزان پیش می‌آید که چه کتابی برای یادگیری زبان انگلیسی مناسب‌تر و بهتر است؟ ازآنجایی‌که کتاب‌های آموزش زبان انگلیسی بسیار فراوانی در کتاب‌فروشی‌ها و کتابخانه‌ها دیده می‌شود، این مشکل وجود دارد که واقعاً کدام‌یک بهتر است. اما از دید بنده مهم‌ترین دلیل پرسیدن این سؤال این است که هریک از ما تجربه‌ی تلخی را با یک یا چند کتاب آموزش زبان انگلیسی داشته‌ایم. بنده خود چندین مجموعه کتاب برای آموزش گرامر مانند کتاب English grammar in use، چندین مجموعه کتاب برای لغت مانند کتاب ۵۰۴ و ده‌ها کتاب آموزشی دیگر را در این زمینه در طول زمان، برای یادگیری زبان انگلیسی خریده‌ام. ولی خواندن هیچ‌کدام از این کتاب‌های آموزشی، برای بنده موفقیت‌آمیز نبود. بعضی‌هایشان آن‌قدر کسل‌کننده بودند که پس از خواندن چند برگه از آن خسته می‌شدم و خواندن آن را کنار می‌گذاشتم و به کتاب بعدی مراجعه می‌کردم. بعضی‌ها را نیز (مثل کتاب ۵۰۴ لغت) چندین و چند بار مطالعه کردم اما هیچ‌وقت نتوانستم از اکثر مطالب ارائه‌شده در آن کتاب استفاده‌ی مناسبی بکنم. دلیل این‌همه ناکامی این نیست که من یا شما استعداد کمی در یادگیری زبان انگلیسی داریم. بلکه دلیل اصلی این موضوع این است که تکیه بر کتاب‌های آموزش زبان انگلیسی روش مناسبی برای یادگیری زبان انگلیسی نیست.

بیشتر بخوانید: کارآمدی کتاب آموزش زبان انگلیسی

برای یادگیری زبان انگلیسی چه کتابی بخوانیم؟

مشکل کتاب‌های آموزش زبان انگلیسی

ملال‌آور بودن کتاب‌های آموزش زبان انگلیسی

چه کسی از خواندن کتاب‌های درسی لذت می‌برد؟ در رابطه با هر موضوعی که باشد. انگلیسی، ریاضی، فیزیک، و …. همه‌ی کتاب‌های درسی کسل‌کننده هستند! کتاب‌های آموزش زبان انگلیسی به‌ویژه نسبت به دیگر کتاب‌های درسی، خسته‌کننده‌تر و ملال‌آورتر هستند. این کتاب‌ها اگر هیچ مشکل دیگری نداشته باشند همه‌ی ما دست‌کم سر این موضوع توافق داریم. این کتاب‌ها پر هستند از:

• توضیحات گرامری بزرگ و دراز
• گفتگوهای ساختگی که در واقعیت، کمتر دیده می‌شوند
• تمرین‌ها و فعالیت‌های خسته‌کننده و زمان‌گیر

جالب اینجاست که برخی از این کتاب‌ها پر از عکس‌های براق و زیبا با آدم‌هایی در حال لبخند زدن هستند، که شما کمتر احساس خستگی کنید! ای‌کاش مشکل کتاب‌های درسی آموزش زبان انگلیسی به کسل‌کننده بودنشان پایان می‌یافت ولی این پایان داستان نیست.

اکثر کتاب‌های درسی به ویژه کتاب‌های آموزش زبان انگلیسی ملال‌آور هستند.

به‌کارگیری روش‌های قدیمی و ناکارآمد آموزش زبان انگلیسی

بیشتر تمرکز کتاب‌های آموزش زبان انگلیسی بر گرامر است. یعنی در هر درس، گرامر جدیدی آموزش داده می‌شود. درحالی‌که خیلی از قواعد گرامری قبلی هنوز در ذهن تثبیت نشده است. در حقیقت خیلی‌ها پس از چندین و چند سال از روزی که برای اولین بار حال ساده‌ی انگلیسی را یاد گرفته‌اند، هنوز در به‌کارگیری صحیح آن مشکل‌دارند. بااین‌وجود به یادگیری قواعد گرامری جدید ادامه می‌دهند. در نوشته‌های پیشین توضیح دادم که چرا این روش درست نیست. نادرست بودن پافشاری بر گرامر زبان انگلیسی به‌طورکلی به این برمی‌گردد که گرامر زبان انگلیسی بایستی در ناخودآگاهمان نقش ببندد تا بتوانیم از آن به‌درستی در مکالمه استفاده کنیم. نخست اینکه این فرایند به زمان فراوانی نیاز دارد زیرا عادت‌های فکری ‌مان بایستی تغییر کند. دوم آنکه این فرایند مانند یادگرفتن فیزیک و ریاضی نیست که تحلیلی باشد به‌جای آن بیشتر مانند یک ورزش است که نیازمند فعالیت‌های عملی است. فرض بکنید می‌خواهید فوتبال یاد بگیرید. به‌راستی چه اندازه یک کتاب درسی فوتبال می‌تواند برای شما کارساز باشد. هرچقدر هم آن را بخوانید هرچقدر هم نمره‌ی بالایی در آن بیاورید هیچ دلیلی بر مهارت شما در فوتبال نیست. زبان انگلیسی نیز دقیقاً چنین است. بنابراین افزون بر اینکه کتاب‌های درسی زبان انگلیسی ملال‌آور هستند، روش مناسبی نیز برای آموزش زبان انگلیسی ارائه نمی‌دهند. در حقیقت این کتاب‌ها تنها می‌توانند شما را برای آزمون انگلیسی آن‌هم نه گفتاری بلکه آزمون نوشتاری چهارگزینه‌ای آماده کنند.

بیشتر بخوانید: گرامر مهمتر است یا لغت؟

پس اگر چنین است چه کتابی برای آموزش و یادگیری زبان انگلیسی مناسب است؟

مطالعه‌ی آزاد و داوطلبانه کتاب‌های گوناگون به جای کتاب‌های آموزش زبان انگلیسی

برای اینکه زبان انگلیسی در ناخودآگاه شما نقش ببندد نیاز نیست گرامر زبان انگلیسی را – آن‌هم با آن توضیحات دراز و پیچیده – بخوانید. یا لیست‌های لغتی که شاید در طول زندگی، یک‌بار هم از آن استفاده نشود را حفظ کنید. برای این کار پیشنهاد خیلی جذابی برای شما دارم: یکی از بهترین روش‌ها برای یادگیری زبان انگلیسی مطالعه‌ی آزاد و داوطلبانه‌ی کتاب‌های گوناگون انگلیسی است. کتاب‌هایی مانند کتاب داستان، رمان، و کتاب‌های علمی و کاربردی. مطالعه‌ی آزاد این کتاب‌ها بسیار ساده و ارزان، ولی درعین‌حال چندین برابر کارآمدتر و جذاب‌تر از مطالعه‌ی کتاب‌های آموزش زبان انگلیسی است. با این روش نه لازم است که تمرینی حل کنید؛ نه نیاز است که برای امتحانی درس بخوانید. با این روش تنها و تنها برای دل خودتان می‌خوانید. درعین‌حال، پژوهش‌های علمی ثابت کرده است که کسانی که به این روش زبان انگلیسی را می‌خوانند، حتی در امتحاناتی مثل آیلتس و تافل، از کسانی که به روش آموزشی مرسوم زبان انگلیسی را یاد می‌گیرند، موفق‌تر هستند و نمره‌ی بهتری کسب می‌کنند.

بیشتر بخوانید: داستان کوتاه و نقش آن در یادگیر زبان انگلیسی

این موضوع را آقای “استفان کرشن”، یکی از بزرگ‌ترین زبان‌شناسان حال حاضر دنیا در ویدئوی زیر به‌خوبی بیان می‌کند. باوجوداینکه این ویدئو نزدیک به یک ساعت طول می‌کشد اما دیدن آن واقعاً خالی از لطف نیست.

ویدئوی پروفسور کرشن در رابطه با قدرت خواندن

 آقای کرشن در این ویدئو می‌گوید:

مطالعه‌ی آزاد و داوطلبانه، منبع اصلی تقویت مهارت خواندن و افزایش دایره‌ی لغات است. منبع اصلی توانایی ما در به‌کارگیری ساختارهای پیچیده‌ی گرامری است. منبع اصلی توانایی ما در نوشتن یک نوشته به شیوه‌ی صحیح است. و منبع اصلی اکثر اطلاعات ما از دنیای پیرامون است.

مقایسه‌ی یادگیری به سبک مطالعه‌ی آزاد با یادگیری به سبک مرسوم در تحقیقات علمی

آقای کرشن در ویدئوی بالا به تحقیقی اشاره می‌کند که روی دانش آموزان جزیره‌ی فیجی انجام شده است. این تحقیق که در اینجا قابل‌مشاهده است، روی دو گروه از زبان آموزان انجام شده است که گروه اول به سبک معمولی و با کتاب‌های آموزش زبان انگلیسی، این زبان را یاد می‌گرفتند. اما گروه دوم با استفاده از کتاب‌های داستان به یادگیری زبان انگلیسی می‌پرداختند. این تحقیق نشان داده است که پس از هشت ماه، مهارت‌های زبان انگلیسی گروه دوم با سرعتی بیشتر از دو برابر معمول تقویت شده است. این سرعت، بعد از دو سال حتی بیشتر نیز شده است.

نکته‌ی بسیار جالب این تحقیق اینجاست که گروه اول به‌طور مستقیم گرامر زبان انگلیسی را آموزش می‌دیدند. اما نتایج امتحانات نشان می‌داد که گروه دوم، که هیچ گرامری آموزش ندیده بودند و تنها کتاب‌های داستان خوانده بودند، در به‌کارگیری صحیح گرامر خیلی بهتر از گروه اول عمل می‌کردند.

البته تنها همین تحقیق نیست که این موضوع را اثبات می‌کند. بلکه تحقیقات دیگری نیز در کشورهای دیگر انجام‌شده و نتایجی مشابه به‌دست‌آمده است.

آقای کرشن در تأیید نتایج فوق می‌گوید:

وقتی‌که شما به‌صورت داوطلبانه کتاب‌های جذاب می‌خوانید، دانش شما (مهارت‌های خواندن، گرامر و …) به‌صورت ناخودآگاه فراگرفته و جذب می‌شود. این دانش به‌طور عمیقی در ذهن شما ثبت می‌شود و در نهایت، جزئی از وجود شما می‌گردد.

نظر بزرگان در تأیید این تحقیقات علمی

تنها تحقیقات علمی نیست که ثابت می‌کند مطالعه‌ی آزاد و داوطلبانه‌ی کتاب‌های جذاب، روشی بهتر برای یادگیری زبان انگلیسی است؛ بلکه نظر بزرگانی که زبان انگلیسی را به‌عنوان زبان دوم یاد گرفته‌اند نیز به همین موضوع اشاره می‌کند. ازنظر بنده دیدگاه این افراد بزرگ باوجوداینکه دلیل علمی محسوب نمی‌شود اما کاملاً قانع‌کننده است. زیرا باوجوداینکه دیدگاه فردی شاید زیاد دلیل مستحکمی نباشد اما وقتی افراد زیاد و زیادتری یک الگو را بیان می‌کنند، احتمالاً آن الگو درست باشد.

به‌عنوان‌مثال آقای دزموند توتو برنده‌ی جایزه‌ی صلح نوبل در این رابطه گفته است:

یکی از چیزهایی که بنده به خاطر آن خیلی از پدر خود متشکرم این است که او، برخلاف اصول آموزشی مرسوم، به من اجازه داد که کتاب‌های کمدی بخوانم. بنده فکر می‌کنم که این موضوع دلیل اصلی رشد علاقه‌ی من نسبت به زبان انگلیسی و خواندن آن بود.

و یا آقای ریچارد رایت نویسنده‌ی سیاه‌پوست آمریکایی می‌گوید که:

من می‌خواستم بنویسم اما حتی با زبان انگلیسی آشنا نبودم. کتاب‌های آموزش گرامر انگلیسی زیادی خریدم اما همگی کسل‌کننده بودند. بنده این موضوع را دریافتم که با خواندن کتاب‌های رمان، درک بهتری از زبان انگلیسی پیدا می‌کردم که با کتاب‌های گرامر نمی‌توانستم.

مطالعه‌ی آزاد چه کتاب‌هایی برای یادگیری زبان انگلیسی پیشنهاد می‌شود؟

در رابطه با مطالعه‌ی آزاد، نخستین سؤالی که برای شما پیش می‌آید این است که چه کتاب‌هایی برای این کار مناسب هستند. پاسخ آن بسیار ساده است. کتاب‌هایی که برای شما جذاب و یا موردنیازتان باشد. از روی نمونه کتاب‌های داستان و رمان می‌تواند مورد مناسبی باشد. اگر هم به داستان علاقه ندارید کتاب‌های کاربردی بخوانید. از روی نمونه بنده معمولاً کتاب‌های تاریخی، روانشناسی، و کتاب‌های مرتبط با موضوع کسب‌وکار را خیلی دوست دارم و آن‌ها را تا جای ممکن می‌خوانم. بنابراین شما چه کتابی خوب است که بخوانید؟ کتاب‌هایی در رابطه با عناوینی که موردعلاقه‌ی شماست. اگر داستان‌های عاشقانه دوست دارید کتاب‌های عاشقانه بخرید. اگر به آشپزی علاقه دارید کتاب‌های آشپزی به زبان انگلیسی بخوانید. مهم این است که به آن موضوع علاقه داشته باشید تا خواندن آن برایتان جذاب باشد.

مطالعه‌ی آزاد کتاب‌های جذاب و یا مورد نیازتان به زبان انگلیسی به مراتب جذابتر و کارآمد‌تر از خواندن کتاب‌های درسی آموزش زبان انگلیسی است.

کتاب‌های گویای زبان انگلیسی

همان‌طور که در بالا آمد خواندن کتاب به‌صورت مطالعه‌ی آزاد بهترین راه برای یادگیری زبان انگلیسی است. ولی بالاتر و بهتر از آن کتاب‌های گویای زبان انگلیسی است. به‌ویژه اگر هردو را باهم داشته باشید یعنی اگر هم کتاب را داشته باشید و هم کتاب گویا، می‌توانید همزمان هم بخوانید و هم بشنوید. یعنی یک تیر دو نشان. تقویت دو مهارت بنیادین زبان انگلیسی به‌طور همزمان. این قدرتمندترین راه ممکن برای آموزش زبان انگلیسی است.

با بکارگیری کتاب گویای زبان انگلیسی دو مهارت بنیادین خواندن و شنیدن شما به زبان انگلیسی همزمان تقویت می گردد.

چرا به‌کارگیری کتاب گویا قدرتمندتر از کتاب اصلی است؟

خوب برای اینکه هنگامی‌که شما کتابی می‌خوانید البته که دایره‌ی لغات خود را به‌طور ناخودآگاه تقویت می‌کنید اما خواندن محض ضعف کوچکی دارد و آن این است که یاد نمی‌گیرید که لغت‌ها را چگونه تلفظ کنید. هنگامی‌که در ذهن خود کتابی را می‌خواهید تلفظ خود را در ذهنتان بکار می‌برید. این کار در زبان مادری خودتان ایرادی ندارد ولی هنگامی‌که به زبان انگلیسی کتابی را می‌خواهید ممکن است مشکلاتی برای شما به وجود بیاید. و دقیقاً برای همین موضوع است که کتاب‌های گویا خیلی قدرتمندتر می‌شود. زیرا کتاب گویا نتنها خوبی‌های خواندن محض کتاب را در خود نهفته دارد بالاتر از آن ضعف‌های خواندن محض به زبان انگلیسی -که یکی از آن تلفظ است- را پوشش می‌دهد.

البته به‌کارگیری کتاب گویا خوبی‌های دیگری هم دارد. برای نمونه شاید در هنگام قدم زدن و یا آشپزی نتوانست کتاب خواند ولی می‌توان مطالب داخل کتاب را با استفاده از کتاب گویا شنید. این موضوع خیلی از زمان‌های مرده‌ی شما را می‌تواند زنده کند.

بنابراین ترکیب کتاب و کتاب گویا روش شگفت‌انگیز ای برای یادگیری زبان انگلیسی است. و البته خیلی جذاب‌تر و بهتر از خواندن کتاب‌های درسی آموزش زبان است. هرچقدر شما موضوع کتاب گویای انتخابی را بیشتر دوست داشته باشید بیشتر از زمان خود لذت می‌برید و بیشتر دوست دارید که به آن گوش کنید. بنابراین بهتر و سریع‌تر زبان انگلیسی را یاد می‌گیرید.

نخست کتاب‌های ساده سپس کتاب‌های سخت

نکته‌ی پایانی دربارهٔ بهترین کتاب برای آموزش زبان انگلیسی این است که نخست بایستی کتاب‌های ساده‌تر را انتخاب کنید. کتابی برای شما مناسب است که خیلی خیلی کم نیاز باشد به دیکشنری مراجعه بکنید. یعنی چیزی نزدیک به نودوپنج درصد لغات آن کتاب را بلد باشید. زیرا در این صورت می‌توانید که معنی لغات جدید را حدس بزنید و بر پایهٔ فرایند یادگیری لایه‌ای، رفته‌رفته معنای لغت جدید را فرابگیرید. اگر کتاب سختی انتخاب کنید نیاز است که تند تند به دیکشنری مراجعه کنید. این فرایند تا حد زیادی خسته‌کننده است و کارآمدی شما را پایین می‌آورد. بنابراین با کتاب‌های ساده آغاز کنید. کتاب‌هایی که برای کودکان نوشته‌شده است می‌تواند آغاز خوبی باشد. برای نمونه اگر به ستاره‌شناسی علاقه دارید با کتاب‌های استیون ویلیام هاوکینگ آغاز نکنید. به‌جای آن با کتاب‌های ستاره‌شناسی‌ای آغاز کنید که برای کودکان نوشته شده است.

کتاب های داستان کودکان برای شروع یادگیری زبان انگلیسی خیلی توصیه می شود

در پایان دوست دارم که نظرات و تجربیات شما را در این مورد بدانم. شما در رابطه با بهترین کتاب برای آموزش زبان انگلیسی چه فکری می‌کنید؟ آیا همانند بنده باور دارید که کتاب‌های درسی کسل‌کننده و ناکارآمد هستند یا خیر؟ خوشحال می‌شدم بدانم.